Thủ tướng Han Duck-soo, chính trị gia sẽ trở thành Tổng thống Hàn Quốc tạm quyền sau khi Tổng thống Yoon Suk Yeol bị Quốc hội luận tội vào ngày thứ Bảy (14/12). Ông Han là một nhà kỹ trị lão luyện, nổi bật với bề dày kinh nghiệm phong phú và tiếng tăm về sự lý trí—những yếu tố hứa hẹn giúp ông chèo lái đất nước Hàn Quốc vượt qua thời khắc lịch sử đầy biến động này.
Quốc hội Hàn quốc, sau khi thông qua quyết định luận tội Tổng thống Yoon vì nỗ lực thiết quân luật ngắn ngủi của ông, đã tạm thời đình chỉ mọi quyền hạn của ông trong vai trò Tổng thống. Theo quy định của hiến pháp Hàn Quốc, thủ tướng phải đảm nhận vai trò tổng thống tạm quyền ngay lập tức.
Giữa bối cảnh chính trường Hàn Quốc bị chia rẽ sâu sắc bởi những căng thẳng đảng phái, ông Han xuất hiện như một nhân vật hiếm hoi, chính trị gia đã xây dựng sự nghiệp chính trị vượt qua mọi ranh giới chính trị và đảng phái.
Nhiệm vụ của ông Han khi giữ cương vị Quyền Tổng thống sẽ không hề dễ dàng: duy trì bộ máy chính quyền vận hành vượt qua cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng nhất trong bốn thập kỷ tại chính trường Hàn Quốc, đồng thời đối phó với những hiểm họa từ Triều Tiên — quốc gia láng giềng sở hữu vũ khí hạt nhân, cũng như giải quyết những khó khăn của nền kinh tế Hàn Quốc đang chậm lại.
Nhiệm kỳ của ông Han với cương vị Quyền Tổng thống cũng có thể bị đe dọa bởi những cuộc điều tra hình sự liên quan đến vai trò của ông khi Tổng thống Yoon quyết định thiết quân luật.
Ông Han, nay đã 75 tuổi, là chính trị gia sở hữu hơn ba thập kỷ cống hiến trong nhiều vị trí lãnh đạo khác nhau dưới thời năm đời Tổng thống, từ bảo thủ đến tự do.
Ông Han từng đảm nhiệm nhiều vai trò quan trọng như: Đại sứ Hàn Quốc tại Hoa Kỳ, Bộ trưởng Tài chính, Bộ trưởng Thương mại, Thư ký Tổng thống phụ trách Điều phối Chính sách, Thủ tướng, Đại sứ tại Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), và lãnh đạo nhiều viện nghiên cứu và tổ chức khác nhau.
Với học vị tiến sĩ kinh tế tại Đại học Harvard, ông Han không chỉ được biết đến như một chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế, thương mại và ngoại giao mà còn là hình mẫu của một chính trị gia lý trí, với thái độ ôn hòa cùng phong cách làm việc chăm chỉ—những phẩm chất khiến ông trở thành chính trị gia được các chính quyền Hàn Quốc lựa chọn qua nhiều thời kỳ.
Kể từ khi Tổng thống Yoon nhậm chức vào năm 2022, ông Han đã đảm nhận cương vị Thủ tướng, đánh dấu lần thứ hai ông nắm giữ cương vị này sau nhiệm kỳ Thủ tướng dưới thời cựu Tổng thống Roh Moo-hyun vào năm 2007-2008.
“Ông ấy [Han] đã đảm nhiệm những vị trí trọng yếu trong việc xử lý các sự vụ quốc gia hoàn toàn nhờ vào tài năng và chuyên môn xuất chúng của mình, không liên quan đến bất kỳ phe phái chính trị nào. Tôi tin rằng ông Han là ứng cử viên lý tưởng để thực thi các sự vụ quốc gia, trong khi giám sát và điều phối hoạt động của Nội các, với bề dày kinh nghiệm bao quát cả khu vực công lẫn tư nhân“, Tổng thống Yoon phát biểu khi chính thức bổ nhiệm ông Han nắm giữ cương vị Thủ tướng vào năm 2022, nhắc lại những lời nhận xét từng được các chính quyền trước đây dùng để miêu tả ông khi tin tưởng giao phó cho vị chính trị gia tài năng này những vị trí quan trọng.
Ông Han sở hữu bề dày kinh nghiệm làm việc với đồng minh quan trọng nhất của Hàn Quốc là Hoa Kỳ. Ông Han cũng từng tham gia sâu vào tiến trình đàm phán và ký kết Hiệp định Thương mại Tự do Mỹ – Hàn, một cột mốc quan trọng đánh dấu quan hệ song phương chặt chẽ giữa Seoul và Washington.
Với khả năng giao tiếp thành thạo bằng tiếng Anh, ông Han được bổ nhiệm làm Đại sứ Hàn Quốc tại Hoa Kỳ vào năm 2009. Trong thời gian này, ông Han làm việc tại Washington, khi Tổng thống Joe Biden vẫn còn giữ chức vụ Phó Tổng thống Hoa Kỳ dưới thời chính quyền Obama. Ông Han đã góp phần quan trọng thúc đẩy Quốc hội Mỹ thông qua Hiệp định Thương mại Tự do với Hàn Quốc vào năm 2011.
Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực công, ông Han còn từng đảm nhận vai trò thành viên hội đồng quản trị của S-Oil, một chi nhánh lọc dầu tại Hàn Quốc của Tập đoàn Aramco, Ả Rập Saudi.
“Ông ấy là một công chức chính trực, không bị nhuốm màu chính trị dù từng phục vụ dưới thời năm đời tổng thống”, một cựu quan chức cấp cao trong chính phủ, chính trị gia từ chối tiết lộ danh tính, nhận xét.
Nhiệm kỳ Quyền Tổng thống của ông Han dự kiến sẽ kéo dài trong nhiều tháng, cho đến khi Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc quyết định có bãi nhiệm Tổng thống Yoon hay không. Nếu Tổng thống Yoon bị bãi nhiệm, Hàn Quốc sẽ phải tổ chức một cuộc bầu cử Tổng thống mới trong vòng 60 ngày, và ông Han sẽ tiếp tục giữ cương vị Quyền Tổng thống cho đến khi cử tri Hàn Quốc bầu chọn được Tổng thống.
Đảng Dân chủ đối lập đã nộp đơn kiện yêu cầu đưa ông Han vào diện điều tra vì không ngăn chặn nỗ lực thiết quân luật của Tổng thống Yoon.
Nếu Quốc hội quyết định luận tội ông Han, Bộ trưởng Tài chính sẽ là chính trị gia kế tiếp trong số các thành viên nội các đảm nhiệm cương vị Quyền tổng thống.
Hiến pháp Hàn Quốc không quy định rõ ràng phạm vi quyền hạn của Thủ tướng khi đảm nhiệm vai trò lãnh đạo quốc gia.
Phần lớn các học giả cho rằng, Thủ tướng chỉ nên thực thi quyền lực ở mức độ tối thiểu để ngăn chặn bộ máy nhà nước tê liệt, nhưng không vượt quá giới hạn đó. Tuy nhiên, một số ý kiến khác lại cho rằng, Thủ tướng có thể thực thi toàn bộ quyền lực của Tổng thống, bởi hiến pháp Hàn Quốc không hề đặt ra bất kỳ hạn chế nào về điều này.
Thiên Vân, theo Reuters